Sadece Kur’an-ı Kerim’in değil önceki vahiylerin büyük çoğunluğunun da inzal edilmeye başlandığı mübarek ramazan ayı; akıl ile vahyi buluşturma çabalarımızı yoğunlaştırmak için bereketli bir zemin oluşturmaktadır. Aklımızı vahiyle buluşturma çabalarımıza katkı sadedinde, Diyanet İşleri Başkanlığı’nın yedi cilt halinde neşretmiş olduğu “Hadislerle İslam” isimli kıymetli eserin “Kitaplara İman” başlığı altında yer alan bilgileri uygun ara başlıklar ilave ederek özetle paylaşmak istiyorum:

Sözlerin En Güzelinin “En Güzel”in Sözü Olduğuna İnanmak

“Rabbinin kelimesi (Kur’an) doğruluk ve adalet bakımından tamdır. Onun kelimelerini değiştirebilecek yoktur.” (En’âm, 6/115).

“Allah Teâlâ, insana birçok lütufta bulunmuştur. Bu lütufların en önemlilerinden biri de insanlığa rehberlik edecek, onlara doğru yolu gösterecek, hak ile bâtılı ayırt etmelerine imkân verecek olan ilâhî kitaplardır. Allah Teâlâ, ilâhî kitapların kendi kelâmı olduğunu beyan etmiştir (A’râf, 7/144). Tevrat (Bakara, 2/75) ve Kur’an (Tevbe, 9/6) “Kelâmullah” olarak nitelenmiştir. Yüce Yaratıcı peygamberleri ile konuşmuş (Bakara, 2/253; A’râf, 7/143) ve insanlarla hangi şekillerde konuşacağını da beyan etmiştir (Şûrâ, 42/51).

Kur’an’da Allah’ın kelâm sıfatı ve ilâhî kitapların O’nun kelâmı olduğunu ifade etmek için “kelime” (söz) tabiri kullanılmıştır:

“Rabbinin kelimesi (Kur’an) doğruluk ve adalet bakımından tamdır. Onun kelimelerini değiştirebilecek yoktur. O, hakkıyla işitendir, hakkıyla bilendir.” (En’âm, 6/115).

“Rabbinin kitabından sana vahyedileni oku. O’nun kelimelerini değiştirecek hiçbir kimse yoktur. O’ndan başka asla bir sığınak da bulamazsın.” (Kehf, 18/27).

Allah’ın kitapları, O’nun sözlerinin harflere, satırlara dökülmüş şeklidir. Bundan dolayı O’nun kitapları sözlerin en üstünlerini içermektedir. Bu gerçeği ifade etmek için Allah Resûlü, “Yüce Allah şöyle buyurur: ‘Benim kitabımı okumak ve beni zikretmekten dolayı kim benden bir şey isteyecek durumda olmazsa, ben o kimseye isteyenlere verdiğimden daha üstününü veririm. Allah’ın sözlerinin diğer sözlere üstünlüğü, Allah’ın, yarattıklarına üstünlüğü gibidir.’“ buyurmuştur (T2926 Tirmizî, Fedâilü’l-Kur’ân, 25).

Kitaplara iman, sözün en güzeli olan Allah kelâmının (B6098 Buhârî, Edeb, 70) doğruluğuna, gerçekliğine ve O’na ait olduğuna iman etmek demektir. Çünkü “Allah katında, Kendi sözünden daha yüce hiçbir söz yoktur. Kullar da Allah’a, Kendi sözünden daha sevimli hiçbir sözle karşılık vermemişlerdir.” (DM3376 Dârimî, Fedâilü’l-Kur’ân, 5).

En yüce sözün sahibi ve kullarına karşı çok merhametli olan Allah Teâlâ, insanı dünya hayatında başıboş ve yalnız bırakmamış, lütuf ve kereminin ifadesi olarak ona elçiler göndermiş, ilâhî kitaplar indirerek yol göstermiştir.” (Hadislerle İslam, s.543).

Dâreyn Saadeti İçin Vahye Mutabık Bir Hayat İnşa Edebilmek

“Allah’ın sözünün diğer sözlere üstünlüğü, Allah’ın, yarattıklarına olan üstünlüğü gibidir.” (Tirmizî).

“İnsan, akıl ve irade sahibi bir varlık olarak yaratılmış olmakla birlikte, sonsuz rahmet sahibi Yaratan, peygamberleri aracılığıyla insanlara öğüt almaları için, bir hidâyet rehberi ve yollarını aydınlatan bir nur olarak kitaplar göndermiştir (Câsiye, 45/20).

Allah Teâlâ, insanın hayat serüveninde Rabbini tanıyıp O’na kulluk etmesi; inanç ve ibadetle ilgili konuları, ahlaki yükümlülükleri, geçmiş ümmetlerin yaşadıkları tecrübeleri, ahiret hayatının mahiyetini ve daha nice konuları içeren kitaplarla her iki dünyada mutluluğa ulaşmaları için insanlara yardım etmiştir. Bu maksatla ilk peygamberden itibaren sahifeler ya da kitaplar, insanlık tarihinin farklı dönemlerinde insanlara yazılı şekilde ulaştırılmıştır.

Kur’an-ı Kerim’de bazı peygamberlere yazılı belge anlamında “kitaplar”, bazılarına daha küçük hacimli olan “suhuf” (sayfalar) verildiği ifade edilmektedir. Kitap olarak, peygamberlerden Hz. Musa’ya Tevrat (Bakara, 2/53, 87), Hz. Dâvûd’a Zebur (Nisa, 4/163), Hz. İsa’ya İncil (Mâide, 5/46) ve Hz. Muhammed’e Kur’an (Mâide, 5/46) verilmiştir. Ayrıca, “Onlar kendilerine kitap, hikmet ve peygamberlik verdiğimiz kimselerdir.” (En’âm, 6/89) âyetiyle bunların dışındaki peygamberlere de kitap verilmiş olabileceğine işaret edilmektedir.

Ayrıca Kur’an’da bazı peygamberlere sayfalar anlamına gelen “suhuf” gönderildiği bildirilmekte, bu ifadeyle “kitapçık” veya “küçük risale” mahiyetindeki ilâhî bildirilerin kastedildiği anlaşılmaktadır. Diğer taraftan sayfalar halinde yazılarak kaydedildiği için Kur’an’a da “suhuf” denilmektedir (Abese, 80/13; Beyyine, 98/2). Buradan hareketle Kur’an, “iki kapak arasına alınmış sayfalar” anlamında “Mushaf” diye de isimlendirilmektedir. Ayrıca Kur’an’da Hz. Musa ve Hz. İbrahim’e de “suhuf” verildiğinden bahsedilmektedir (Necm, 53/36-37).

“Allah katında, Kendi sözünden daha yüce hiçbir söz Kullar da Allah’a, Kendi sözünden daha sevimli hiçbir sözle karşılık vermemişlerdir.” (Dârimî).

Yüce Yaratıcı’nın gönderdiği peygamberler gibi kitaplar da bir öncekini tasdik etmiş, böylece ilâhî kaynağın bir olduğunu ortaya koymuşlardır. Bu çerçevede son semavi kitap olan Kur’an da kendinden önceki kitapları tasdik etmiş ve şöyle buyurmuştur:

‘‘Allah, sana Kitabı (Kur’an) hak ve kendisinden öncekileri doğrulayıcı olarak indirdi.” (Âl-i İmrân, 3/3). Aynı şekilde İncil de kendisinden önce indirilen Tevrat’ı tasdik etmiştir. Bu husus Kur’an’da şu şekilde ifade edilmektedir:

“Kendinden önce gelen Tevrat’ı doğrulayıcı olarak peygamberlerin izleri üzerine, Meryem oğlu İsa’yı arkalarından gönderdik. Ve ona, içerisinde hidâyet ve nur bulunan, öncesindeki Tevrat’ı doğrulayan Allah’a karşı gelmekten sakınanlar için doğru yola iletici ve bir öğüt olarak İncil’i verdik.” (Mâide, 5/46).” (Hadislerle İslam, s.544).

Allah’ın Kitaplarını ve Elçilerini Yarıştırmamak

“Size öyle bir şey bırakıyorum ki ona sarıldıktan sonra asla sapıtmazsınız. O, Allah’ın Kitabı’dır.” (Müslim).

“Her biri kendisinden öncekini tasdik eden ve son halkası Kur’an olan ilâhî kitaplara, hepsinin doğru, gerçek olduğuna ve hepsinin hidâyet vesilesi olarak insanlığa sunulduğuna inanmak; iman etmenin, mümin olmanın gereklerinden biridir:

“Deyin ki biz, Allah’a, bize indirilene (Kur’an’a), İbrahim’e, İsmail’e, İshak’a, Yakub’a ve torunlarına indirilene, Musa ve İsa’ya verilene ve diğer bütün peygamberlere Rableri tarafından verilen kitaplara iman ettik. Onlardan hiçbirini diğerinden ayırt etmeyiz ve biz ona teslim olmuş kimseleriz.” (Bakara, 2/136).

“Ey iman edenler, Allah’a, peygamberine, peygamberine indirdiği kitaba ve daha önce indirmiş olduğu kitaba iman edin.” (Nisa, 4/136).

“Müminler sana indirilene ve senden önce indirilene (kitaplara) inanırlar, ahirete de kesinlikle iman ederler.” (Bakara, 2/4, 285).

“Kim Allah’ı, meleklerini, kitaplarını, elçilerini ve ahiret gününü inkâr ederse o derin bir sapıklığa düşmüştür.” (Nisa, 4/136).

Adı ne olursa olsun bütün ilâhî kitaplar Allah kelâmıdır. Kaynakları ve taşıdıkları mesaj açısından aralarında bir fark yoktur. Hepsi haktır ve gerçeği bildirir. Hepsi melekler aracılığı ile indirilir. Hepsi Allah’ın birliğini, yalnız O’na kulluk edilmesi gerektiğini ifade eder. Bu husus Kur’an’da şu şekilde açıklanır:

“Senden önce hiçbir peygamber göndermedik ki ona, ‘Benden başka ilah yoktur, bana kulluk edin.’ diye vahyetmiş olmayalım.” (Enbiya, 21/25).

Ancak ilâhî kitapların, indirildikleri topluma göre farklı dilleri (İbrahim, 14/4) ve ilk muhataplarının zamanı ve toplumsal şartları gereği bazı özel kuralları ve yöntemleri olabilmektedir (Mâide, 5/48).” (Hadislerle İslam, s.545).

Allah’ın Kitabını Tahrif Etmenin Vahametini İdrak Edebilmek

“Kur’an ve hadislerde bahsi geçen sahifeler günümüze ulaşmamış; Tevrat, Zebur ve İncil ise orijinal hallerini koruyamamıştır. Kur’an dışındaki mevcut semavi kitapların ilk hali sonraki nesillere intikal ettirilememiştir. Kur’an bu durumu şu şekilde açıklamaktadır:

“Vay o kimselere ki elleriyle kitabı yazarlar, sonra da onu az bir karşılığa değişmek için, ‘Bu, Allah’ın katındandır.’ derler. Vay ellerinin yazdıklarından ötürü onların haline! Vay kazandıklarından dolayı onların haline!” (Bakara, 2/79).

Allah’ın, nimetini tamamlamak, her şeyi açıklamak, hidâyete erdirmek ve rahmet etmek maksadıyla Hz. Musa’ya indirdiği vahiy (kitap) (En’âm, 6/154), çeşitli şekillerde müdahaleye maruz kalmıştır (Bakara, 2/75). İnsanlar, Allah’ın kitaplarının kadrini gereği gibi takdir etmemiş, Allah’ın kelâmı olduğunu bildikleri halde onu gizleyip inkâr ederek (En’âm, 6/91) istedikleri gibi yorumlayıp kelimelerin yerlerini değiştirmişlerdir (Mâide, 5/41). Özellikle bazı Yahudi ve Hıristiyan din adamları kutsal kitaplarında ekleme ve çıkarmalarda bulunarak öznel yorumlar yapmak suretiyle kitapların özgün yapısını değiştirmişlerdir. Kur’an’da ve bazı hadis metinlerinde bu kimselerin Allah’ın sözünü işitip anladıktan sonra, bile bile bozarak çıkarları uğruna az bir pahaya sattıklarına vurgu yapılmaktadır… (DM674 Dârimî, Mukaddime, 57). Bunun karşılığında onları ahirette şiddetli bir azabın beklediği belirtilmektedir (Mâide, 5/41).

İlâhî kitaplarda gerçekleştirilen söz konusu değişiklikler, bazen lafız ve manada, bazen de yanlış tefsirlerle sadece manada yapılmıştır. Dolayısıyla Tevrat ve İncil metinlerinin hem kendi içlerinde hem de Kur’an’la karşılaştırıldığında ortaya çıkan çelişkiler, söz konusu tahriften kaynaklanmaktadır. Kitabın tahrif edilmesi aslında peygamberin mesajının bozulmasıdır. Peygamberin mirası olan kitaba ihanet, peygambere ve dolayısıyla Allah’a ihanettir. Hz. Peygamber, Yahudi ve Hıristiyanların Tevrat ve İncil’i okumalarına rağmen hükümleriyle amel etmedikleri için dini bilginin aslını kaybettiklerini ifade etmiştir (İM4048 İbn Mâce. Fiten, 26).” (Hadislerle İslam, s.546).

Allah Resûlü’nün En Büyük Mirasına Sahip Çıkabilmek

“Kur’an-ı Kerim’de ve Hz. Peygamber’in mesajlarında özellikle vurgulanan, “Bütün ilâhî kitaplara iman etme” emri, hiç şüphesiz o kitapların tahrif edilmemiş yani Allah’tan geldiği şekliyle muhafaza edilmiş halleri için söz konusudur. Müminler bu kitapların asıllarının Allah kelâmı olduğunu kabul etmekle yükümlü olduğu kadar, Kur’an dışındaki mevcut ilâhî kitapların tahrif edilmiş olduğuna da inanmakla sorumludur. Bu nedenle Tevrat ya da İncil’den gelen bir bilgiyle karşılaşan mümin, bu bilginin doğru veya yanlış olduğunu söylemeden önce Kur’an’a başvurmak zorundadır. Kur’an’ın verdiği bilgilerle tenakuz halinde olmaması, Kur’an’ın genel ilke ve prensipleriyle çelişmemesi böyle bir bilginin doğru olabileceğine işarettir. Kur’an’ın değer yargılarıyla ve evrensel mesajıyla çelişen bilginin, Allah’tan gelen bir bilgi olarak değerlendirilmesi söz konusu olamaz.

Görüldüğü üzere, önceki dinlerin mensupları, kitaplarını çıkarları doğrultusunda değiştirmişlerdi. Bunun neticesinde Allah’ın insanlığa gönderdiği ilâhî rehberler olan kutsal kitaplar unutulmaya yüz tutmuş, insanlık cahiliye karanlığında bocalamaya başlamıştı. Böyle bir zamanda Allah Teâlâ, kulu ve elçisi Muhammed’e (sav) son kitabı Kur’an-ı Kerim’i indirmiş, yüce vahyi ile kullarını yeniden lütuflandırmıştır. Artık tek rehber, hidâyetin kaynağı, dünya ve ahiret mutluluğunun anahtarı Kur’an’dır. Hz. Peygamber’den ve Kur’an’dan haberi olan bütün insanların Allah’ın gönderdiği son Peygamber’e ve son Kitab’a iman etmesi zorunludur. Hz. Peygamber bu hususu şu şekilde ifade etmektedir:

“Muhammed’in canını elinde tutan Allah’a yemin ederim ki bu ümmetten bir Yahudi veya Hıristiyan beni işitir, sonra da benim kendisiyle gönderildiği (vahy)e iman etmeden ölürse mutlaka ateş ehlinden olur.” (M386 Müslim, İman, 240).

İlâhî kitaplar aynı zamanda müminlere; korumaları, üstüne titremeleri, her şeyden önemlisi buyruklarıyla amel etmeleri için bırakılmış birer yüce mirastır. “Andolsun, biz Musa’ya hidâyet verdik, İsrâiloğulları’na da kitabı (Tevrat) miras bıraktık.” (Mu’min, 40/53) âyetinden bu hususa dair işaretler çıkarılabilmektedir.

Peygamber Efendimizin de ümmetine bıraktığı en büyük miras, Allah’ın Kitabı Kur’an’dır. Bu bağlamda Allah Resûlü (sav) Veda Haccı sırasında ümmetine şu tavsiyede bulunmuştur:

“Size öyle bir şey bırakıyorum ki ona sarıldıktan sonra asla sapıtmazsınız. O, Allah’ın Kitabı’dır.” (M2950 Müslim, Hac, 147).” (Hadislerle İslam, s.547).

Kaynak:

Hadislerle İslam, Diyanet İşleri Başkanlığı, 1. Baskı, 7 cilt, Ankara 2014, c.1, s.539-547.